Menu
Pixabay, EmilianDanaila via CC0

Experts over... antibioticasubsidies

Moeten we het systeem omgooien om antibiotica-onderzoek te stimuleren?

Een groep van zes medische wetenschappers pleiten in PLOS Medicine voor een centraal orgaan dat wereldwijd subsidies voor antibioticaonderzoek zal beheren. Deze organisatie zal geld geven aan bedrijven, onderzoekers en instituten om de R&D van nieuwe veelbelovende antibiotica te stimuleren. Als een antibioticum uiteindelijk op de markt komt en goed blijkt te werken, dan krijgt het bedrijf of de onderzoeker een bonus. Zal zo’n nieuw systeem werken?

Oscar Kuipershoogleraar moleculaire genetica - Rijksuniversiteit Groningen

“In dit vakgebied vinden we al jaren dat er een nieuw systeem moet komen, omdat het huidige systeem niet werkt. We willen een nieuw antibioticum namelijk zo min mogelijk gebruiken om te voorkomen dat bacteriën resistentie opbouwen, en dat is erg onaantrekkelijk voor grote farmaceutische bedrijven. De oplossing die de onderzoekers in PLOS Medicine voorstellen zou grote bedrijven kunnen overhalen om eerder in te stappen, dus ik vind het een goed idee. Nu moeten onderzoekers of kleine bedrijfjes eerst aantonen dat het medicijn in de klinische proeven werkt, en dat kost ontzettend veel geld. Geld dat je als onderzoeker of start-up simpelweg niet hebt. En van de honderd interessante moleculen komen er uiteindelijk maar een of twee door de klinische proeven, dus veel werk is eigenlijk voor niks. Als je deze onderzoekers helpt door tussentijdse bevindingen te belonen verlaag je de drempel.

Wel vraag ik me af hoe makkelijk het is om zo’n beloningssysteem op te zetten. Waar moet het geld vandaan komen? Waarschijnlijk vanuit regeringen of de Europese Unie, misschien in samenwerking met de USA en China. Je hebt in ieder geval een gezamelijke en grootschalige aanpak nodig, en moet je met zijn allen geld opzij zetten om dit te realiseren. Dan moet je ook kijken naar de kosten voor minder ontwikkelde landen, want resistente bacteriën houden niet op bij de landsgrens. Gelukkig geven farmaceutische bedrijven belangrijke medicijnen vaak bijna voor niets weg aan derdewereldlanden.”

Nathaniel Martinassociate professor chemische biologie - Universiteit Utrecht

“Op dit moment sporen we mensen en bedrijven niet echt aan om betrokken te raken bij het antibiotica-onderzoek. Waarom zou je als bedrijf veel geld investeren in een medicijn dat we weinig gaan gebruiken? Critici zeggen dat dit probleem zich vanzelf oplost als de nood hoog genoeg is, maar dat vind ik een gevaarlijk spelletje. Voor je het weet ben je te laat. Ik denk dat dit nieuwe subsidiemodel goed zal zijn voor het onderzoek. Je zult waarschijnlijk niet alle grote bedrijven verleiden om nieuwe antibiotica te zoeken, maar het is in ieder geval een steun in de rug voor onderzoekers, start-ups en kleine bedrijven.

We zullen wel moeten accepteren dat nieuwe antibiotica ook met dit model duurder worden. De huidige antibiotica zijn zo goedkoop omdat de patenten al verlopen zijn, maar voor eventuele nieuwe antibiotica kunnen bedrijven de hoofdprijs vragen. En dat is eigenlijk wel terecht, want deze medicijnen kunnen je in twee weken helemaal beter maken. Misschien moeten we ook toleranter worden voor eventuele bijwerkingen van nieuwe antibiotica. Nu vallen heel veel stoffen af omdat ze een paar bijwerkingen hebben, maar als je ze maar twee weken hoeft te gebruiken vallen de risico’s misschien alsnog best mee.”

Gilles van Wezelhoogleraar moleculaire biotechnologie - Universiteit Leiden

“Als de markt niet verandert moeten we het systeem veranderen. Voor bedrijven is het nu niet interessant om zich met antibiotica bezig te houden, want het levert niks op. Het is steeds moeilijker om nieuwe soorten antibiotica te vinden. Bovendien gebruiken de patiënten het medicijn hooguit een paar weken en zijn dan weer beter. En door de resistentie bewaren we nieuwe antibiotica liever tot het echt nodig is. Bedrijven gaan niet een half miljoen euro aan klinische trials uitgeven als het ontwikkelde medicijn op de plank komt te liggen.

Ik denk dat een centraal orgaan dat de subsidies en bonussen regelt voor het bedrijfsleven een goede motivatie kan zijn om weer aan antibiotica te gaan werken. Je kunt dan bedrijven van te voren geld geven om de klinische trials uit te voeren en ze belonen als daar een werkzaam antibioticum uit komt. Dit moeten we dan wel internationaal regelen en met alle regeringen afspreken dat bijvoorbeeld het WHO hier de leiding in neemt. En het zou helemaal mooi zijn als ook de academische onderzoeksgroepen gesteund worden door dit orgaan, want die leveren vaak de interessante moleculen waar de industrie verder mee kan. We zullen in ieder geval iets moeten doen, want zoals het nu gaat kan het niet langer.”