Op een aantal plekken in Nederland zijn drugslabs actief bezig met het maken van allerlei soorten drugs, vooral in Noord-Brabant. Deze labs gebruiken verschillende methodes, je kunt bijvoorbeeld de werkzame stof in xtc (MDMA, 3,4-methylene-dioxymethamphetamine) via allerlei routes maken. Ook ‘koken’ drugschemici (ook wel ‘koks’ genoemd) dingen als speed. De procedures zijn makkelijk op internet te vinden, maar forummedewerkers wijzen er wel stellig op dat het hele proces illegaal is en dat de overheid best wel eens achter je broek aan kan gaan zitten. Maar wat komt er bij kijken? Welke stoffen heb je nodig en wat voor afval brengt het voort? En wat is het effect op het milieu?
Wat gebeurt er in een drugslab?
Online kun je allerlei manieren vinden om bijvoorbeeld MDMA te maken. Sommige manieren zijn zo ontworpen dat er geen nare dampen vrijkomen, geen verdachte chemicaliën aan te pas komen en daarom perfect zijn voor de ‘illegale kok’. Je moet voor ongeveer 800 dollar investeren om een redelijke hoeveelheid pillen te synthetiseren. Daarnaast heb je ook nog een hoop machinerie nodig om de reacties uit te voeren.
Is het gevaarlijk?
In een ‘normaal’ laboratorium loop je al aardig wat risico’s als je onveilig werkt. Maar dan werk je in ieder geval in een goed geventileerde ruimte en achter een glasplaat die tegen ontploffingen kan. In een drugslab is dat niet het geval. Daar wil je het liefst de ventilatie naar buiten beperken, omdat de buren anders verdachte geuren kunnen doorgeven aan de politie. Ook heb je geen glasplaat die je beschermt. Dat maakt werken met de benodigde chemicaliën extra gevaarlijk, want ze zijn zeker niet zonder risico.
Neem bijvoorbeeld alleen al de grondstof voor MDMA: safrole. Als je het inslikt kan je flinke schade oplopen aan je lever en daarnaast veroorzaakt het mogelijk genetische schade. Veel van de stoffen irriteren de huid en ogen, en sommige zijn erg schadelijk voor het milieu, zoals p-benzoquinon en kwikzouten. Andere ingrediënten, zoals zoutzuur en natrium hydroxide, kunnen ernstige brandwonden veroorzaken.
In ieder geval houd je tijdens het proces altijd een hoop oplosmiddel over, want dat komt uiteindelijk niet in je product terecht. Voor het recept voor MDMA bijvoorbeeld al bijna twintig liter, twee volle jerrycans. Die bevatten naast de oplosmiddelen waarschijnlijk ook alle andere stoffen die de koks als afval beschouwen.
Al met al gebruik je dus zeker wat stoffen die erg slecht zijn voor de gezondheid en het milieu. Dus wat doen opruimingsdiensten uiteindelijk allemaal met dit afval?
Wat gebeurt er met het afval?
De politie en opruimingsdiensten krijgen te maken met twee- tot driehonderd dumpingen per jaar. In negentig procent van de gevallen onderzoekt de Landelijke Faciliteit Ondersteuning Ontmantelen (LFO) het afval niet, omdat ze simpelweg de mankracht niet hebben om 750 samples per jaar te analyseren. Je moet namelijk al snel zo’n drie monsters per dump nemen en verwerken. Het grootste deel van het afval gaat naar verwerkingsbedrijven waar de olie- en waterlaag gescheiden worden. Vervolgens verbranden de bedrijven het meeste en zuiveren ze de waterlaag.
De LFO doet wel analyses aan de overige tien procent. Hierbij zoeken ze uit welke stoffen de koks hebben gemaakt, maar de exacte samenstelling van het afval stellen ze niet vast. Het gaat ze vooral om kwalitatieve analyse. Bovendien is het analyseren niet zonder risico’s. Je weet niet welk stofje er in een monster zit en je moet de processen goed kennen om veilig te werken. Met speciale infrarood apparatuur kun je zien om wat voor stoffen het gaat, maar om de precieze compositie te weten te komen is uitgebreide gaschromatografie nodig.
Met dank aan Rob de Vrij, expert bij de LFO.